Phát triển chợ truyền thống: Gắn với an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường

Nguy cơ cao

Theo thống kê của Bộ Công Thương, cả nước hiện có khoảng 8.900 chợ, trong đó, 50 chợ bán buôn, 7.750 chợ bán lẻ; gần 1.100 chợ bán buôn, bán lẻ. Tuy nhiên, chợ đầu mối lại rất ít. Một trong những bất cập hiện nay là các chợ hình thành tự phát, tập trung chủ yếu ở nông thôn, cơ sở hạ tầng yếu kém, tiềm ẩn nguy cơ mất vệ sinh an toàn thực phẩm...

Chợ truyền thống thu hút người tiêu dùng

Bà Ngô Thị Thu Hương - Phó Chủ tịch Hiệp hội phát triển chợ Việt Nam – cho biết, nguyên nhân của tình trạng này do sự phối hợp của các địa phương với bộ, ngành liên quan chưa thực sự hiệu quả, không đưa ra được lộ trình tiếp nhận đầu tư. Mô hình tổ chức thực hiện, thiết kế, phân loại chợ còn chung chung dẫn đến vận dụng chính sách, chủ trương, đường lối, định hướng tại địa phương rất khác nhau. Quá trình giải phóng mặt bằng thiếu quyết liệt. Công tác chuẩn bị đầu tư chưa được hưởng ứng đồng nhất chính sách về thuế, chi phí di chuyển...

Sau khi đã tới thăm một số chợ tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, ông Antonio Sartorius- Tư vấn Ngân hàng ADB - chỉ rõ, chợ Việt Nam đa số nhỏ, thiếu dịch vụ tốt, không có khu vực đỗ xe cho người đi chợ, chồng chéo bán buôn, bán lẻ... Nguy cơ ô nhiễm môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm rất lớn.

Không chỉ chợ dân sinh, bà Lê Việt Nga - Phó Vụ trưởng Vụ thị trường trong nước (Bộ Công Thương) – cho rằng, các chợ đầu mối cũng gặp tình trạng tương tự, nhất là vấn đề rác thải.

Giải pháp tháo gỡ

Để giải bài toán vệ sinh an toàn thực phẩm và ô nhiễm môi trường tại các chợ, ông Antonio Sartorius khuyến nghị, Việt Nam cần thành lập các trung tâm hàng hóa, cung cấp dịch vụ và cơ sở hạ tầng cho nông dân như phân loại sản phẩm, xử lý làm sạch, đóng gói, bảo quản, phân phối... Trung tâm cần có kho lạnh để bảo quản nông sản, khu vực thí nghiệm, kiểm tra chất lượng sản phẩm...

Bên cạnh đó, theo bà Lê Việt Nga, vị trí cũng quyết định sự thành công hay không của mô hình chợ đầu mối và cần tính tới nguồn vốn, tính hiệu quả của nguồn vốn đầu tư cho chợ.

Tại Hà Nội, vấn đề tư nhân hóa, cổ phần hóa với chợ đã có nhiều mô hình hay, có khả năng nhân rộng. Cụ thể, tới đây, chợ đầu mối của Hà Nội do Tập đoàn VinGroup đầu tư thông qua hình thức nhượng quyền thương mại với Chợ đầu mối quốc tế Rungis (Pháp) trên diện tích 155 ha sẽ hình thành. Bộ Công Thương cũng đang xây dựng cơ chế, chính sách phù hợp nhằm thúc đẩy mô hình này phát triển.

Cũng có ý kiến cho rằng, việc lập ra các chợ đầu mối không dễ thành công khi vẫn còn kinh doanh nhỏ lẻ. Thêm nữa, do chưa có quy định bắt buộc về ghi nhãn, công bố chất lượng sản phẩm, hàng hóa đưa vào chợ phần lớn gặp khó khăn trong việc chứng minh an toàn thực phẩm. Trong khi đó, ngành nông nghiệp vẫn quản lý chủ yếu trong quá trình sản xuất, giấy chứng nhận. Vì vậy, sự phối hợp một cách nhịp nhàng, hiệu quả giữa các bộ, ngành cũng là giải pháp quan trọng giúp xây dựng một mô hình chợ phù hợp.