Có hay không "lợi ích nhóm" trong giá xét nghiệm Covid-19?

Loạn giá xét nghiệm Covid-19, mỗi nơi mỗi giá

Mở đầu phiên chất vấn, Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Yến - đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu cho rằng, Nghị quyết 128/NQ-CP ngày 11/10/2021 về Quy định tạm thời “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19” của Chính phủ được nhân dân đánh giá cao.

"Với trách nhiệm là cơ quan thường trực Ban chỉ đạo Phòng, chống dịch, đề nghị Bộ trưởng cho biết giải pháp để triển khai hiệu quả nghị quyết trên" - đại biểu Nguyễn Thị Yến đặt câu hỏi, đồng thời cho rằng, hiện nay các địa phương triển khai thực hiện nghị quyết này còn rất khác nhau. Theo đó, với vai trò là tư lệnh ngành y tế, đề nghị Bộ trưởng cho biết giải pháp để tổ chức thực hiện đồng bộ Nghị quyết 128 trên phạm vi toàn quốc.

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long phát biểu tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn

Đại biểu Nguyễn Mạnh Cường - đoàn Quảng Bình chất vấn Bộ trưởng Bộ Y tế vấn đề: Nhiều cử tri sống tại chung cư rất lo lắng về chính sách của một số địa phương, trong đó có Hà Nội về việc bắt buộc đưa F1 phải đi cách ly tập trung, không xem xét theo các trường hợp cụ thể.

Lấy dẫn chứng, đại biểu Nguyễn Mạnh Cường nêu ví dụ, người đã tiêm đủ 2 mũi vaccine, đeo khẩu trang thực hiện nghiêm túc 5K nhưng chỉ cần đi chung thang máy bị F0 trong khoảng vài chục giây đã trở thành F1 và bị bắt buộc đưa đi cách ly tập trung trong thời gian khoảng 14 ngày. Trong khi họ hoàn toàn có đủ điều kiện để tự cách ly tại căn hộ và cam kết thực hiện việc cách ly.

"Cách làm này gây lãng phí về nguồn lực, dễ gây tổn hại về tinh thần, dễ lây nhiễm chéo và không phù hợp với tình hình thực tiễn hiện nay. Với trách nhiệm quản lý nhà nước về y tế, đề nghị đồng chí Bộ trưởng cho biết ý kiến về vấn đề này" - đại biểu Nguyễn Mạnh Cường bày tỏ.

Đại biểu Phạm Văn Hòa - đoàn Đồng Tháp cũng gửi tới Bộ trưởng hai câu hỏi: Thứ nhất, việc loạn giá xét nghiệm Covid-19, mỗi nơi mỗi giá, có nơi thu phí lên 450 ngàn đồng cho một lần xét nghiệm, liệu có lợi ích nhóm trong việc nhập bộ test xét nghiệm hay không, gây bức xúc trong nhân dân.

Thứ hai, vấn đề tiêu cực của ngành y trong thời gian qua, đó là việc đấu thầu mua sắm trang thiết bị y tế có nguyên nhân vì thiếu kiến thức trong công tác quản lý, quản trị của người đứng đầu bệnh viện, bác sĩ làm chuyên môn giỏi nhưng chưa chắc đã làm quản trị tốt. "Vậy đến lúc có thể tách bạch giữa quản trị, quản lí với chuyên môn riêng như một số đại biểu Quốc hội đã cho ý kiến. Bộ trưởng có suy nghĩ gì về vấn đề này? - đại biểu Phạm Văn Hòa nêu ý kiến.

Đại biểu Đặng Hồng Sĩ - đoàn Bình Thuận chia sẻ, Việt Nam là một trong 4 nước đầu tiên trên thế giới phân lập được virus. Đặc biệt, qua phương tiện thông tin đại chúng, năm 2020, Việt Nam là một trong những quốc gia sản xuất được kit test xét nghiệm và đã có một số nước đặt mua, khiến cử tri cả nước rất phấn khởi.

Tuy nhiên, trong thời gian qua chúng ta chủ yếu là nhập khẩu. Vậy nguyên nhân là gì? Tại sao kit xét nghiệm trong nước không được sản xuất mà phải nhập từ nước ngoài và nếu có sản xuất thì đã được sử dụng ở đâu, địa phương nào? Bên cạnh đó, giá cả trong quản lý xét nghiệm trong thời gian vừa qua, nhiều cơ sở rất khác nhau.

Vấn đề tiếp theo, đại biểu đoàn Bình Thuận nêu, hiện nay nhiều người dân trên 18 tuổi ở một số địa phương chưa được tiếp cận với mũi 1 vaccine. Trong khi đó nhiều địa phương đã tiêm mũi 2 cho người trên 18 tuổi và tiêm cho cả trẻ em từ 12 - 17 tuổi. Đề nghị Bộ trưởng cho biết quy tắc phân bổ vaccine như thế nào?

Từng bước minh bạch hóa việc cung ứng trang thiết bị, vật tư y tế

Trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội về giải pháp thực hiện Nghị quyết 128 của Chính phủ về thích ứng an toàn, linh hoạt, hiệu quả với dịch bệnh, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long nhấn mạnh, đại dịch Covid-19 chưa có tiền lệ nên nhiều quốc gia cũng phải điều chỉnh chính sách trong từng giai đoạn. Đến nay, hầu hết quốc gia đã chuyển sang thích ứng với dịch.

Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết, Nghị quyết 128 đã đánh giá cấp độ dịch dựa trên tình hình dịch, tiến độ tiêm chủng và năng lực y tế ở từng địa phương, từ đó đưa giải pháp thích hợp.

Giải pháp đầu tiên, theo ông Long, các địa phương phải đánh giá được cấp độ dịch để áp dụng biện pháp phù hợp cho những hoạt động khác nhau như sự kiện ngoài trời, giao thông, giáo dục… “Nghị quyết quy định rõ nên địa phương phải tuân thủ” - Bộ trưởng cho hay.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long, muốn chuyển sang thích ứng an toàn với dịch, các địa phương phải chuẩn bị cơ sở vật chất đặc biệt về y tế như hạ tầng y tế cơ sở, thành lập trung tâm hồi sức, giường cấp cứu...

Về câu hỏi làm sao triển khai đồng bộ các giải pháp, người đứng đầu ngành y tế nhấn mạnh diễn biến dịch phụ thuộc nhiều vào từng địa phương nên các địa phương vừa qua căn cứ vào địa bàn, quy mô dân số và nhiều yếu tố khác để triển khai các biện pháp khác nhau, nhưng khi Nghị quyết 128 ra đời thì cơ bản tất cả áp dụng đồng bộ. Tư lệnh ngành y tế mong các địa phương lưu ý thực hiện đúng nghị quyết.

Trả lời chất vấn đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp), đại biểu Đặng Hồng Sĩ, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long xin phép dành nhiều thời gian hơn để giải đáp câu hỏi “liệu có lợi ích nhóm trong vấn đề loạn giá xét nghiệm?” và “vì sao Việt Nam đã sản xuất được kit, test xét nghiệm Covid-19 nhưng vẫn phải nhập ở nước ngoài”.

Về trang thiết bị y tế và sinh phẩm chẩn đoán, trước đây, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long khẳng định không thuộc mặt hàng quản lý theo Luật giá. Giá cả của các mặt hàng này cũng khác nhau giữa các hãng, các nước. Giá sinh phẩm cũng khác nhau qua từng thời điểm, nếu cung ít - cầu nhiều thì giá thành cao hơn.

Bộ trưởng nhắc nhớ hồi đầu năm 2020, giá khẩu trang, gang tay, máy thở do khan hiếm đã bị đẩy lên cao, các quốc gia có tình trạng tranh mua trong thời điểm đầu. Tuy nhiên, theo Bộ trưởng, thời gian qua do nhiều doanh nghiệp tham gia vào nên đã làm giảm giá những mặt hàng này.

Biện pháp của Bộ Y tế được ông Long đề cập là từng bước minh bạch hóa việc cung ứng trang thiết bị, vật tư y tế, yêu cầu các công ty công khai, niêm yết giá trên Cổng thông tin của Bộ Y tế.

Bộ cũng liên tục yêu cầu các doanh nghiệp tăng nguồn cung, hạ giá thành sản phẩm; tăng cường cấp phép để tạo cạnh tranh giữa các đơn vị. “Hiện nay, chúng ta đã cấp phép cho 131 sản phẩm sinh phẩm chẩn đoán, trong đó test nhanh là 60, PCR là 43, và kháng thể là 28” - Bộ trưởng Long nói.

Người đứng đầu ngành y tế cho biết, đã tăng cường vận động, hỗ trợ từ các nước với khoảng trên 50 triệu test. Tư lệnh ngành y tế cũng nêu ra yêu cầu về việc giảm giá thành, theo đó, Bộ đã có hướng dẫn về gộp mẫu với cả test nhanh (gộp 3-5) và test PCR (gộp 10-20). Điều này cho phép về mặt chuyên môn và giảm giá thành.

Bộ trưởng khẳng định Bộ Y tế liên tục có điều chỉnh về việc xét nghiệm tùy từng thời điểm, mức độ dịch trên quan điểm “hiệu quả, tiết kiệm”.

Ông Long cho biết, trước ngày 1/7, lượng test nhanh sử dụng không nhiều nhưng sau 1/7, Bộ Y tế tiên lượng thị trường sôi động hơn vì việc xét nghiệm nhiều hơn. Vì vậy, Bộ yêu cầu các địa phương triển khai theo hướng “thực thanh thực chi”. Nếu người dân tự nguyện đến xét nghiệm và thu phí thì chỉ được thu theo giá đầu vào, nên có hiện tượng chênh lệch giá giữa các đơn vị và các đơn vị tư nhân.

Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long nói: “Do quá bận về công tác phòng, chống dịch nên đến tận tháng 9, khi Bộ chỉ đạo giá test chỉ được thu theo đúng giá đầu vào, thì các đơn vị nhận lỗi do mải mê quá nên không thực hiện được. Chúng tôi đã yêu cầu các địa phương nghiêm khắc nhắc nhở và chấn chỉnh việc thu này”.

Bộ đã có văn bản và Thủ tướng đã liên tục nhắc nhở các địa phương phải thực hiện đúng quy định về pháp luật, đảm bảo không có lợi ích nhóm, không được tiêu cực, tham nhũng, lãng phí. Việc đấu thầu mua sắm trang thiết bị và sinh phẩm y tế vì thế đã được đưa vào chương trình thanh tra năm 2022.

Trả lời chất vấn đại biểu Nguyễn Mạnh Cường, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long cho biết, chúng tôi đã trao đổi với thành phố Hà Nội, với những trường hợp như vậy, chúng ta không bắt buộc phải cách ly tập trung 14 ngày và trong hướng dẫn của Bộ Y tế cũng nêu rất rõ. Với những trường hợp này chỉ cần cách ly tại nhà 7 ngày. Đồng thời đề nghị, Bộ Y tế đã đưa các văn bản về vấn đề này, các địa phương áp dụng tạo thống nhất thực hiện Nghị quyết 128 của Chính phủ.