Chương trình tàu ngầm hạt nhân Mỹ ‘lâm nguy’, Trung Quốc được đà tăng tốc

Chương trình tàu ngầm tên lửa đạn đạo hạt nhân (SSBN) lớp Columbia của Hải quân Mỹ đang đối diện với những thách thức nghiêm trọng, làm gia tăng lo ngại về khả năng duy trì sức mạnh răn đe hạt nhân của quốc gia này trước sự cạnh tranh ngày càng quyết liệt từ Trung Quốc.

Theo báo cáo của tờ Asia Times và Cơ quan Thẩm định trách nhiệm giải trình của Chính phủ Mỹ (GAO), các vấn đề về chi phí, chậm trễ tiến độ và rủi ro trong chất lượng đang ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình thay thế các tàu ngầm lớp Ohio đã lỗi thời. Điều này có thể làm nghiêng cán cân quyền lực dưới biển về phía Trung Quốc trong bối cảnh nước này đang gia tăng đáng kể năng lực hải quân.

Báo cáo của GAO cho biết, tàu SSBN lớp Columbia đầu tiên, dự kiến giao hàng vào tháng 4/2027, có thể bị trì hoãn đến khoảng cuối năm 2028 hoặc đầu năm 2029. Sự chậm trễ này đồng nghĩa với việc Hải quân Mỹ có thể không đưa các tàu ngầm này vào hoạt động đúng kế hoạch vào năm 2030. Điều này không chỉ tạo ra áp lực lớn đối với việc duy trì khả năng răn đe hạt nhân mà còn khiến Mỹ phải phụ thuộc nhiều hơn vào các tàu ngầm lớp Ohio cũ kỹ, làm suy yếu thế cân bằng trong khu vực.

Nguyên nhân chính của sự chậm trễ và vượt chi phí được cho là do những vấn đề trong chất lượng chế tạo, điều hành và tình trạng thiếu hụt vật liệu. Đơn vị chịu trách nhiệm xây dựng các tàu ngầm lớp Columbia, Electric Boat, đã không đạt được các mục tiêu về tiến độ và chi phí theo kế hoạch. GAO đã cảnh báo rằng, các kế hoạch khắc phục của nhà thầu này có thể không thực tế, gây ra mối đe dọa lớn đối với khả năng đối phó với các thách thức ngày càng gia tăng từ Trung Quốc. Đặc biệt, khoản đầu tư lên đến 2,6 tỷ USD vào việc nâng cấp cơ sở hạ tầng nhằm tăng tốc quá trình sản xuất tàu ngầm hiện đang thiếu sự giám sát cần thiết, khiến nhiều người lo ngại về hiệu quả và tính khả thi của dự án.

Ngoài ra, những vấn đề trong ngành công nghiệp đóng tàu Mỹ cũng đang được chú ý. Báo cáo của Cơ quan Nghiên cứu quốc hội Mỹ (CRS) cho thấy, sự chậm trễ trong quá trình xây dựng tàu ngầm lớp Columbia xuất phát từ nhiều nguyên nhân, bao gồm khó khăn trong khâu lắp ráp, thiếu hụt lao động và các vấn đề chuỗi cung ứng. Các bộ phận quan trọng như máy phát điện và mũi tàu được cung cấp từ các nhà thầu phụ như Northrop Grumman cũng đến muộn, làm ảnh hưởng đến tiến độ tổng thể của dự án.

Một vấn đề khác cũng gây nhiều lo ngại là tình trạng các mối hàn lỗi trên tàu ngầm và tàu sân bay của hãng đóng tàu Newport News Shipbuilding, nhà thầu quân sự lớn nhất nước Mỹ. Hải quân Mỹ hiện đang tiến hành điều tra mức độ nghiêm trọng của vấn đề này, trong khi các nghị sĩ yêu cầu Bộ Quốc phòng phải có câu trả lời về rủi ro đối với sự an toàn của thủy thủ đoàn. Những phát hiện này không chỉ dấy lên mối quan ngại về chất lượng sản phẩm mà còn làm tăng thêm áp lực lên ngành công nghiệp đóng tàu Mỹ trong bối cảnh nhu cầu sản xuất tàu ngầm mới ngày càng cao.

Chi phí để hoàn thành tàu ngầm lớp Columbia cũng đang tăng lên đáng kể. Theo CRS, chi phí cho chiếc tàu ngầm đầu tiên hiện ước tính lên đến 15,2 tỷ USD, chủ yếu do sự gia tăng trong chi phí thiết kế và kỹ thuật. Nếu không có những biện pháp khắc phục kịp thời, những chậm trễ này có thể khiến Hải quân Mỹ mất đi khả năng răn đe chiến lược, buộc họ phải tiếp tục sử dụng các tàu ngầm lớp Ohio đã lỗi thời. Điều này càng làm tăng nguy cơ Mỹ mất lợi thế trong cuộc đua hải quân với Trung Quốc.

Trong khi Mỹ đang phải vật lộn với những khó khăn nội tại, Trung Quốc lại đang có những bước tiến mạnh mẽ trong việc hiện đại hóa hạm đội tàu ngầm của mình. Các xưởng đóng tàu tại Trung Quốc đã được nâng cấp đáng kể về công nghệ và cơ sở hạ tầng, với sự đầu tư mạnh mẽ từ nhà nước. Mặc dù vẫn còn một số hạn chế về kỹ thuật và sự phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài, năng lực đóng tàu của Trung Quốc đang tăng lên nhanh chóng, khiến nước này trở thành một đối thủ đáng gờm trên biển.

Việc Mỹ chưa giải quyết triệt để các vấn đề trong chương trình tàu ngầm của mình đang tạo ra cơ hội cho Trung Quốc mở rộng ưu thế chiến lược. Nếu các chậm trễ và sai sót trong chương trình SSBN lớp Columbia không được khắc phục, cán cân sức mạnh dưới biển có thể nghiêng về phía Trung Quốc, đặt Mỹ vào tình thế ngày càng khó khăn trong việc bảo vệ lợi ích của mình trên toàn cầu.