Chính phủ đề nghị điều chỉnh chỉ tiêu tăng trưởng

Giữa tâm dịch, kinh tế - xã hội vẫn có nhiều điểm sáng

Thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ báo cáo tóm tắt đánh giá tình hình triển khai thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội những tháng đầu năm 2020, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) Nguyễn Chí Dũng cho biết, 2019 là năm thứ 2 liên tiếp hoàn thành toàn bộ 12/12 chỉ tiêu chủ yếu Quốc hội giao và tốc độ tăng trưởng GDP đạt trên 7%.

Chính phủ đưa ra hai kịch bản tăng trưởng trong năm 2020 tương ứng với diễn biến dịch bệnh Covid-19

Bước vào năm 2020, dịch Covid-19 bùng phát, lây lan nhanh tới các quốc gia trên thế giới. Trong bối cảnh nền kinh tế nước ta có độ mở lớn, kết quả phát triển kinh tế - xã hội 4 tháng đầu năm 2020 cho thấy nền kinh tế bị ảnh hưởng hết sức nặng nề khiến quý I, tăng trưởng GDP đạt thấp, trong đó tất cả các lĩnh vực, từ nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ đều bị tác động và giảm.

Nhiều lao động bị cắt giảm, mất việc làm; tỷ lệ tham gia lực lượng lao động thấp kỷ lục trong 10 năm qua; tỷ lệ thiếu việc làm tăng cao nhất trong 5 năm trở lại đây trong khi tỷ lệ thất nghiệp có xu hướng tăng.

Sang tháng 4, một số ngành sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu bắt đầu có mức tăng trưởng âm; số doanh nghiệp thành lập mới giảm lần đầu tiên trong giai đoạn 2015-2020; số doanh nghiệp đăng ký tạm dừng hoạt động trong ngắn hạn tăng mạnh. Hầu hết các ngành, lĩnh vực sản xuất và dịch vụ đều giảm, trong đó một số ngành, lĩnh vực đình trệ hoặc đóng băng, gần như không có hoạt động sản xuất, kinh doanh như các ngành thương mại, dịch vụ, du lịch, vận tải…

“Tuy nhiên, nền kinh tế có một số điểm sáng là kinh tế vĩ mô 4 tháng đầu năm giữ ổn định; lạm phát được kiểm soát, xu hướng giảm dần qua từng tháng; xuất khẩu đạt 82,94 tỷ USD, tăng 4,7%, trong đó khu vực trong nước tăng 12,1%, xuất siêu khoảng 3 tỷ USD” – Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nói và cho biết, phương thức tiêu dùng, quản lý, điều hành trong các hoạt động kinh tế, xã hội trong nước có sự đổi mới theo hướng tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, giao tiếp và làm việc từ xa; tăng mạnh nhu cầu của thị trường công nghệ thông tin và công nghệ số…

Đặc biệt, các lĩnh vực an sinh xã hội, chăm sóc sức khỏe nhân dân được quan tâm, đã đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ trong phòng, chống dịch bệnh, triển khai mạnh mẽ ứng dụng công nghệ thông tin, đổi mới phương thức dạy và học, tinh giản nội dung, chương trình học…

Hai kịch bản tăng trưởng cho năm 2020

Về kịch bản tăng trưởng năm 2020, theo Bộ trưởng Bộ KH&ĐT, trên cơ sở dự báo tình hình, rà soát và tính toán các cân đối lớn, ước khả năng thực hiện với 2 giả định: Việt Nam đã cơ bản khống chế và kiểm soát dịch từ nửa cuối tháng 4/2020, không thay đổi dự toán chi đầu tư phát triển, giải ngân tối đa vốn đầu tư công kế hoạch năm 2020; Và tình hình diễn biến, khả năng khống chế dịch bệnh, nới lỏng và thực hiện các hoạt động kinh tế của các quốc gia trong khu vực và trên thế giới là đối tác thương mại, đầu tư quan trọng đối với Việt Nam (Mỹ, EU, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc), Chính phủ đưa ra 2 kịch bản tăng trưởng:

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, yêu cầu điều chỉnh mục tiêu của năm 2020 là cần thiết và phù hợp với tình hình thực tế khách quan

Kịch bản 1: Thời gian Việt Nam đã cơ bản khống chế và kiểm soát dịch từ nửa cuối tháng 4/2020 và các quốc gia là đối tác thương mại, đầu tư quan trọng với Việt Nam trong quý III/2020, theo đó dự kiến GDP tăng khoảng 4,4-5,2% so với năm 2019 (thấp hơn 1,6-2,4 điểm phần trăm so với mục tiêu đề ra), trong đó: khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản ước tăng 2,5-2,8%, khu vực công nghiệp và xây dựng tăng 6,7-7,9%, khu vực dịch vụ ước tăng 2,8-3,6%.

Kịch bản 2: Thời gian Việt Nam đã cơ bản khống chế và kiểm soát dịch từ nửa cuối tháng 4/2020 và các quốc gia là đối tác thương mại, đầu tư quan trọng với Việt Nam trong quý IV/2020, theo đó dự kiến GDP tăng khoảng 3,6-4,4% so với năm 2019 (thấp hơn 2,4-3,2 điểm phần trăm so với mục tiêu đề ra), trong đó: khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản ước tăng 2,1-2,5%, khu vực công nghiệp và xây dựng tăng 5,8-6,7%, khu vực dịch vụ ước tăng 1,8-2,8%.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, yêu cầu điều chỉnh mục tiêu của năm 2020 là cần thiết và phù hợp với tình hình thực tế khách quan. Theo đó, dự kiến những chỉ tiêu cần điều chỉnh là tổng sản phẩm trong nước (GDP) tăng khoảng 4,5% (trước đây là 6,8%), song Chính phủ nỗ lực phấn đấu đạt mức tăng cao hơn. Trong trường hợp tình hình thế giới thuận lợi, dịch bệnh được kiểm soát tốt, thị trường quốc tế phục hồi, phấn đấu đạt mức tăng GDP là 5,4% nhằm bảo đảm mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 5 năm giai đoạn 2016-2020 là 6,5%.

Về tốc độ tăng giá tiêu dùng bình quân năm 2020 sẽ ở khoảng 4% (trước đây là dưới 4%); tổng kim ngạch xuất khẩu tăng khoảng 4% (trước đây là khoảng 7%); tổng số thu ngân sách nhà nước giảm 163 nghìn tỷ đồng so với dự toán được giao; bội chi ngân sách nhà nước bằng khoảng 4,75% GDP (tăng 1,31% so với mục tiêu đề ra); tỷ lệ nợ công bằng khoảng 55,5% GDP (tăng 3,2% so với mục tiêu đề ra).

Cần xây dựng kịch bản thứ 3

Thẩm tra nội dung trên, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đồng tình với đánh giá tác động của đại dịch Covid-19 đối với kinh tế - xã hội là nghiêm trọng. Chỉ rõ những vấn đề nổi lên về tình hình kinh tế -xã hội 4 tháng đầu năm, ông Vũ Hồng Thanh - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - lưu ý, chỉ số giá tiêu dùng (CPI), lạm phát cơ bản bình quân tăng cao gây lo ngại về áp lực lạm phát cho các quý tiếp theo và cho biết, có ý kiến đề nghị Chính phủ báo cáo về việc thực hiện kiểm tra yếu tố hình thành giá một số mặt hàng thiết yếu tại các doanh nghiệp đang chiếm thị phần lớn trong cung cấp mặt hàng.

Nhấn mạnh công tác giải ngân vốn đầu tư công tuy có chuyển biến, song để hoàn thành mục tiêu giải ngân vốn đầu tư công năm 2020 vẫn là thách thức lớn bởi vốn giải ngân thực hiện một số công trình, dự án trọng điểm quốc gia còn chậm; hoạt động sản xuất, tiêu thụ và xuất khẩu nhiều sản phẩm nông nghiệp giảm hoặc tăng thấp, bị ứ đọng rất lớn ở một số cửa khẩu, ông Vũ Hồng Thanh cho rằng, Chính phủ cần chủ động xây dựng các kịch bản phát triển kinh tế - xã hội trong ngắn và dài hạn, đồng thời đánh giá lại các chỉ tiêu, các cân đối lớn của nền kinh tế năm 2020 và cả giai đoạn 2016-2020.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh: Chính phủ cần chủ động xây dựng các kịch bản phát triển trong ngắn và dài hạn và đánh giá lại các chỉ tiêu, các cân đối lớn của nền kinh tế năm 2020 và cả giai đoạn 2016-2020

Trong phần thảo luận, đa số Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất đánh giá, trong điều kiện nhiều thách thức, khó khăn do tác động của đại dịch Covid-19 thì những kết quả phát triển kinh tế - xã hội đạt được trong 4 tháng đầu năm 2020 là đáng ghi nhận.

Theo Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng, Chính phủ đã đánh giá đúng thực tế, khái quát được các nội dung và cụ thể hóa một bước các chủ trương mà Trung ương vừa bàn để báo cáo trước Quốc hội thấy được toàn cảnh tình kinh - tế xã hội của đất nước, nhất là việc tập trung cho công tác lãnh đạo, chỉ đạo một cách quyết liệt với phương châm trong trạng thái mới, quyết tâm cao hơn.

Đánh giá cao những nỗ lực, cố gắng của Chính phủ, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân trong phòng, chống dịch Covid – 19, từng bước phục hồi sản xuất và đời sống, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với đánh giá và giải pháp của Chính phủ đề xuất, tuy nhiên, đề nghị Chính phủ rà soát, đánh giá và dự báo tình hình năm 2020 một cách sát nhất và có thể xây dựng kịch bản thứ 3 gắn với khả năng làn sóng thứ hai dịch bệnh sẽ diễn ra vào mùa Đông năm 2020 và bối cảnh thế giới chưa sản xuất được Vaccine phòng bệnh kéo theo năm 2021 sẽ có ảnh hưởng.

Theo các Ủy viên Ủy ban thường vụ Quốc hội, với kịch bản thứ 3 như nhận định tình hình nói trên thì mức tăng trưởng chỉ khoảng 3% và kéo theo các chỉ tiêu về kinh tế vĩ mô, cân đối lớn, nhất là nguồn thu ngân sách, bội chi ngân sách, nợ công sẽ ở mức cao hơn so với Kịch bản 1 và 2.

Kết luận nội dung phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đề nghị Chính phủ tổng hợp tiếp thu đầy đủ ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để hoàn chỉnh hồ sơ, các báo cáo, nhất là các kịch bản, các vấn đề đánh giá tác động để Quốc hội xem xét và cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 9 tới đây.