Bạc Liêu: Thanh tra vạch loạt sai phạm tại dự án khu dân cư Thiên Long

Tùy tiện giao dự án cho nhà đầu tư không đủ năng lực

Thanh tra tỉnh Bạc Liêu vừa ban hành Kết luận thanh tra đột xuất toàn bộ dự án Khu tái định cư tập trung và nhà ở xã hội phía Đông đường Cao Văn Lầu, thuộc khóm 3 và 4 (Phường 5, thành phố Bạc Liêu).

Dự án này do Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Thiên Long (Công ty Thiên Long) làm chủ đầu tư, được UBND thị xã Bạc Liêu (nay là thành phố Bạc Liêu) phê duyệt Đồ án quy hoạch chi tiết xây dựng 1/500 tại Quyết định 162/QĐ-UBND ngày 20/11/2008.

Quá trình thực hiện tổng thể Công ty Thiên Long lập dự án Khu tái định cư tập trung và nhà ở xã hội, đồng thời được Sở Xây dựng thẩm định, cho ý kiến. Tuy nhiên, đến nay chủ đầu tư vẫn chỉ lập riêng dự án đầu tư xây dựng Nhà ở thu nhập thấp giai đoạn 1-2. Trong khi đó, dự án nhà ở thu nhập thấp giai đoạn 1-2 chỉ là dự án thành phần của dự án tổng thể được Thủ tướng Chính phủ cho áp dụng thí điểm cơ chế đặc thù phát triển nhà ở loại nhà liền kề tại khu vực đô thị.

Dù Quyết định 162/QĐ-UBND ngày 20/11/2008 xác định tính chất khu quy hoạch là khu dân cư phục vụ tái định cư cho các hộ bị giải tỏa thuộc các dự án khác trên địa bàn thị xã Bạc Liêu. Tuy nhiên, bản vẽ quy hoạch tổng thể lại xác định thêm quỹ nhà công ty kinh doanh. Chính vì vậy, năm 2009, Sở Xây dựng đã đề nghị chủ đầu tư điều chỉnh cho phù hợp nhưng đến nay chủ đầu tư không thực hiện.

Thanh tra tỉnh Bạc Liêu cho biết, quá trình triển khai dự án chủ đầu tư và các sở, ngành liên quan để xảy ra nhiều sai sót, vi phạm. Trong đó, việc UBND thị xã Bạc Liêu giao cho Công ty Thiên Long làm chủ đầu tư dự án là sai thẩm quyền. Bên cạnh đó, chọn nhà đầu tư cũng không hề có hồ sơ năng lực, không có hồ sơ chứng minh vốn chủ sở hữu đảm bảo không nhỏ hơn 20% tổng mức đầu tư.

Theo chủ trương của UBND tỉnh Bạc Liêu, dự án được thực hiện theo hình thức chủ đầu tư tự thỏa thuận với người có quyền sử dụng đất. Công ty Thiên Long cũng báo cáo dự án có trên 50 hộ bị ảnh hưởng, tổng diện tích khoảng 42,68ha. Trong đó đã thỏa thuận được 38 hộ diện tích 30,6ha, chưa thỏa thuận hoặc thỏa thuận không thành và đất do Nhà nước quản lý khoảng 12,59ha.

Chủ đầu tư cung cấp 10 hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất và 20 hợp đồng góp vốn bằng quyền sử dụng đất. Qua kiểm tra, Đoàn thanh tra phát hiện nội dung hợp đồng tương tự như bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, nhưng áp dụng hình thức hợp đồng góp vốn quyền sử dụng đất là không phù hợp quy định.

Phương thức thanh toán đối với hợp đồng góp vốn, hợp đồng chuyển nhượng thực hiện một lần hoặc nhiều lần. Công ty Thiên Long báo cáo đã bàn giao 64 nền tái định cư nhưng chưa lập thủ tục về đất theo hợp đồng. Đối với các hộ thanh toán không đúng thời hạn theo thỏa thuận, hầu hết chưa bàn giao giấy chứng nhận quyền sử dụng đất dẫn đến xảy ra tranh chấp, khiếu kiện.

Diện tích đất còn lại của dự án tổng thể (ngoài diện tích dự án Khu nhà ở thu nhập thấp giai đoạn 1-2), chủ đầu tư đã thỏa thuận một phần với các hộ nhưng chưa có phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, chưa thực hiện thủ tục thu hồi đất, giao đất theo quy định.

Tuy nhiên, có 9 trường hợp công ty ký 12 hợp đồng góp vốn theo hình thức người dân góp tiền cho công ty xây dựng hạ tầng kỹ thuật dự án và nhận lại nền đất ở theo quy hoạch và có nhiều trường hợp nhận nền tái định cư, góp vốn đã xây dựng nhà dọc tuyến đường số 09 và số 25 khi hạ tầng chưa hoàn chỉnh, dự án chưa được phê duyệt, chưa thực hiện các thủ tục đất đai.

Loạt sở, ngành sai phạm

Kết quả thanh tra cho thấy, đối với dự án nhà ở thu nhập thấp giai đoạn 1-2, chủ đầu tư không lập đầy đủ các loại hồ sơ liên quan đến đầu tư xây dựng; chưa bổ sung đầy đủ hồ sơ cấp phép xây dựng; không thực hiện khảo sát địa chất công trình xây dựng; lựa chọn đơn vị tư vấn không có năng lực, hồ sơ yêu cầu và hợp đồng. Hạng mục công trình đã đưa vào sử dụng nhưng không có kết quả, thí nghiệm chất lượng vật liệu, thiết bị, nhật ký thi công, nhật ký giám sát, xây thêm 2 căn nhà sai so với quy định.

Tới ngày 30/6/2022 chủ đầu tư chưa chấp hành đủ nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước; tình hình tài chính gặp nhiều khó khăn, nợ xấu quá hạn kéo dài, không tiếp cận được các nguồn vốn ưu đãi, dẫn đến thiếu vốn đầu tư. Vì vậy không đủ điều kiện thực hiện các thủ tục về đất và các cam kết theo hợp đồng đối với các tổ chức, cá nhân tại dự án.

Do UBND thị xã Bạc Liêu (nay là thành phố Bạc Liêu) thực hiện sai thẩm quyền trong việc chọn nhà đầu tư, chọn Công ty Thiên Long làm chủ đầu tư không đảm bảo năng lực tài chính nên hậu quả chủ đầu tư không đảm bảo về vốn để hoàn chỉnh hạ tầng kỹ thuật, chưa hoàn thành việc thỏa thuận bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, dẫn đến phát sinh tranh chấp, khiếu kiện.

Còn Sở Xây dựng cấp giấy phép xây dựng ngày 5/6/2013 cho Công ty Thiên Long xây dựng 702 căn nhà ở thu nhập thấp khi thành phần hồ sơ không đầy đủ là trái quy định. Mặt khác không đối chiếu chặt chẽ hồ sơ cấp phép xây dựng dẫn đến chênh lệch thừa 68 căn so với quyết định giao đất.

Sở Tài nguyên và Môi trường giao đất cho Công ty Thiên Long nhưng hồ sơ không có phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; quá trình tham mưu và thực hiện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Công ty Thiên Long thiếu kiểm tra, không phát hiện UBND thành phố chưa tham mưu giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của một số hộ có đất bị thu hồi.

Đối với Cục thuế, cơ quan này miễn tiền sử dụng đất dự án Nhà ở thu nhập thấp giai đoạn 1-2 cho Công ty Thiên Long khi hồ sơ không có giấy chứng nhận đầu tư hoặc giấy xác nhận ưu đãi đầu tư.

Trung tâm Phát triển Quỹ nhà và đất cho Công ty Thiên Long tạm ứng chi phí để giải phóng mặt bằng và đầu tư cơ sở hạ tầng 3 công trình số tiền 8,8 tỷ đồng. Đến nay, công ty có đầu tư, nâng cấp tuyến đường nhưng không có hồ sơ thanh toán nên không xác định được giá trị để hoàn ứng.

Do đó, đề nghị Trung tâm Phát triển Quỹ nhà và đất có trách nhiệm thu hồi số tiền tạm ứng 8,8 tỷ đồng đối với Công ty Thiên Long hoặc hoàn ứng theo khối lượng đã thi công đúng quy định trong thời hạn 6 tháng.

Trường hợp Công ty Thiên Long không thực hiện, Trung tâm Phát triển Quỹ nhà và đất chuyển toàn bộ hồ sơ sang Cơ quan Cảnh sát Điều tra để điều tra, làm rõ xử lý theo quy định pháp luật.

Thanh tra tỉnh Bạc Liêu kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo kiểm điểm có hình thức xử lý đối với lãnh đạo UBND thành phố Bạc Liêu, trọng tâm là Chủ tịch, Phó Chủ tịch phụ trách trong việc chọn nhà đầu tư sai thẩm quyền, không đáp ứng năng lực.

Kiểm điểm có hình thức xử lý đối với Ban giám đốc Sở Xây dựng, trọng tâm là Giám đốc và cấp Phó phụ trách không áp dụng đúng trình tự, thủ tục trong việc cấp giấy phép xây dựng cho Công ty Thiên Long.