Trao quyền gắn với trách nhiệm doanh nghiệp

Lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường

Sai phạm còn nhiều

Trung bình mỗi năm, cả nước xảy ra khoảng hơn 100 vụ ngộ độc thực phẩm, với hàng nghìn người mắc, hàng chục người tử vong. Năm 2017, cả nước ghi nhận 139 vụ ngộ độc thực phẩm với 3.869 người mắc, 24 người tử vong. Báo cáo của Cục An toàn thực phẩm (ATTP), Bộ Y tế cho thấy, từ đầu năm đến nay, cơ quan chức năng đã tiến hành thanh tra, kiểm tra, hậu kiểm gần 159.000 cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm, với tổng số vi phạm là 31.138 vụ, phạt hơn 19,3 tỷ đồng. Đặc biệt, Cục ATTP đã chuyển 6 vụ việc nghiêm trọng về ATTP sang cơ quan Cảnh sát điều tra để làm rõ.

Theo Cục trưởng Cục ATTP Nguyễn Thanh Phong, trong 6 vụ nêu trên, có 4 vụ khi cơ quan chức năng lấy mẫu thực phẩm phát hiện sản phẩm có hoạt chất chính không đạt 70% chất lượng theo công bố; 2 vụ nghi làm giả tài liệu khi làm thủ tục hành chính, trong đó, có sản phẩm bảo vệ sức khỏe. Bên cạnh đó, 1.590 sản phẩm không bảo đảm ATTP bị thu hồi, chủ yếu là các sản phẩm bao gói sẵn, trong đó có sữa nhập khẩu, thực phẩm chức năng.
Theo các chuyên gia, nguyên nhân số vụ vi phạm ATTP vẫn xảy ra với số lượng lớn do hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về ATTP chưa được hệ thống hóa, một số quy định còn chưa rõ ràng, thiếu cụ thể về phân công trách nhiệm giữa các bộ, ngành và địa phương… Công tác chỉ đạo chưa theo kịp tình hình thực tế, hiệu quả hoạt động của hệ thống cơ quan quản lý nhà nước chưa cao; đầu tư nguồn lực, điều kiện làm việc chưa đáp ứng yêu cầu, chưa kiểm soát được theo chuỗi cung cấp thực phẩm... Ở một số nơi, chính quyền các cấp quản lý chưa nghiêm; một số tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh nông sản, thực phẩm nhận thức còn lệch lạc.

Nhằm nâng trách nhiệm của DN với sức khỏe người tiêu dùng, cũng như tạo hành lang thông thoáng và điều kiện thuận lợi nhất cho DN, ngày 2/2/2018, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Nghị định số 15/2018/NĐ-CP thay thế Nghị định số 38/2012/NĐ-CP, quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật ATTP.

Theo Nghị định mới này, DN được tự công bố sản phẩm của mình và chịu trách nhiệm trước pháp luật về công bố đó, thay vì gửi bản hồ sơ công bố tới các cơ quan nhà nước để xác nhận.Căn cứ công bố của DN, cơ quan quản lý nhà nước sẽ tăng cường hậu kiểm, kiểm tra, xử phạt nếu phát hiện sai phạm, trong đó sẽ mở rộng phạm vi, nâng cao mức xử phạt theo quy định pháp luật.

Nhân rộng mô hình hiệu quả

Đánh giá về trách nhiệm của DN trong việc đảm bảo, ông Nguyễn Mạnh Hùng - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam - cho hay, thời gian gần đây, tại nước ta, mô hình sản xuất, kinh doanh thực phẩm sạch xuất hiện ngày càng nhiều. Trong công nghiệp chế biến, một số DN đã đầu tư trang thiết bị, dây chuyền sản xuất tiên tiến, cho ra đời sản phẩm có chất lượng không chỉ đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng trong nước mà còn xuất khẩu đến nhiều nước trên thế giới.

Điển hình, phải nhắc đến Suntory PepsiCo. Để đảm bảo ATTP, Suntory PepsiCo yêu cầu chất lượng sản phẩm phải đặt lên hàng đầu, sức khoẻ người tiêu dùng là trước hết, duy trì năng lực một cách bền vững. Để thực thi có hiệu quả, các chương trình ATTP tại Suntory PepsiCo luôn tuân thủ các tiêu chuẩn nội bộ, quy định chung về ATTP cũng như tuân thủ nghiêm ngặt yêu cầu về hệ thống, hoạt động do PepsiCo toàn cầu đề ra; đảm bảo chất lượng từ đầu vào tới đầu ra của chuỗi cung ứng. Ở bất kỳ quốc gia nào, Suntory PepsiCo luôn giữ một chuẩn công thức toàn cầu. Chính vì vậy, năm 2017, DN này đứng thứ 3 trong 10 công ty uy tín ngành đồ uống và dẫn đầu trong nhóm các công ty đồ uống không cồn uy tín tại Việt Nam.

Cũng như Suntory PepsiCo, Tổng công ty Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) một trong những tập đoàn công nghiệp đồ uống hàng đầu Việt Nam, với 24 nhà máy trải dài từ Nam ra Bắc. Để kiểm soát tốt chất lượng ATTP, mỗi nhà máy trong hệ thống đều duy trì thực hiện và lưu hồ sơ quyết định thành lập đội HACCP/Nhóm ATTP và duy trì đánh giá nội bộ theo định kỳ của đội. Bên cạnh đó, tập đoàn yêu cầu đánh giá vệ sinh ATTP tại đơn vị theo định kỳ. Đồng thời, ban hành các tài liệu quy định CIP (vệ sinh bên trong thiết bị và đường ống), COP (vệ sinh bên ngoài thiết bị - đường ống và nhà xưởng) trên toàn bộ dây chuyền sản xuất và tại mỗi công đoạn sản xuất. Hiện, Sabeco đang đưa thiết bị kiểm tra nhanh vào quy định cấu hình máy móc thiết bị để các đơn vị tham khảo, từ năm 2019, các nhà máy sẽ lắp đặt để kiểm soát ATTP trong quá trình sản xuất tốt hơn.

Chia sẻ về giải pháp nâng cao chất lượng ATTP cho DN, ông Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, DN cần đẩy mạnh việc xây dựng và áp dụng mô hình khép kín theo chuỗi thực phẩm an toàn, từ sản xuất, chế biến đến cung ứng sản phẩm; khuyến khích tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thực phẩm sạch, tạo niềm tin cho người tiêu dùng. Bên cạnh đó, cơ quan quản lý phải tăng cường công tác hậu kiểm, xử lý nghiêm hành vi vi phạm. Những tổ chức, cá nhân vi phạm cần công khai danh tính để người tiêu dùng biết và thực hiện quyền được lựa chọn.Ngoài ra, cần có cơ chế, chính sách phát huy vai trò giám sát của các tổ chức xã hội, đoàn thể và người tiêu dùng…