Tạo bước “đột phá” trong quản lý an toàn thực phẩm

Vấn đề ATTP đang được các cấp, các ngành, địa phương và người dân quan tâm

Đó là nội dung chính tại Hội thảo “Chính sách pháp luật mới về ATTP và hành động của doanh nghiệp vì sức khỏe cộng đồng” do Vụ Thị trường trong nước, Báo Công Thương (Bộ Công Thương) phối hợp tổ chức ngày 15/5, tại Hà Nội.

Thông thoáng cho doanh nghiệp

ATTP ngày càng được các cấp, ngành, địa phương và người dân quan tâm. Nhiều doanh nghiệp (DN) cũng đã có nhận thức và hành động tích cực, nhằm góp phần bảo vệ, nâng cao sức khỏe nhân dân và phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, bên cạnh những mô hình sản xuất an toàn thì vẫn còn không ít DN vì lợi nhuận mà sản xuất, kinh doanh thực phẩm kém chất lượng...

Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Hữu Quý - Tổng Biên tập Báo Công Thương khẳng định: ATTP trong sản xuất, kinh doanh phân phối, tiêu dùng thực phẩm luôn là mối quan tâm hàng đầu của Đảng, Nhà nước, giữ vị trí quan trọng trong sự nghiệp bảo vệ sức khỏe nhân dân, góp phần giảm tỷ lệ mắc bệnh, duy trì và phát triển nòi giống, tăng cường sức lao động, học tập, thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế, văn hóa xã hội và thể hiện nếp sống văn minh.

Mặc dù cho đến nay đã có khá nhiều tiến bộ về khoa học kỹ thuật trong công tác bảo vệ và ATVSTP, cũng như biện pháp về quản lý giáo dục như ban hành luật, điều lệ và thanh tra giám sát vệ sinh ATTP, nhưng các bệnh do kém chất lượng về vệ sinh thực phẩm và thức ăn ở Việt Nam vẫn chiếm tỷ lệ khá cao.

Ông Trần Duy Đông - Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước phát biểu tại hội thảo

Trước thực trạng trên, Nghị định số 15/2018/NĐ-CP (Nghị định 15) thay thế Nghị định số 38/2012/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật ATTP đã được Thủ tướng Chính phủ ký ban hành ngày 2/2 và có hiệu lực ngay lập tức kể từ ngày ký. Nghị định được đánh giá là đã tạo bước đột phá trong phương thức quản lý ATTP khi chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm.

Khẳng định những điểm mới từ Nghị định 15, TS. Nguyễn Huy Hoàn - Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Công Thương) cho biết, nghị định đã thể hiện sự thay đổi tư duy quản lý, từ tiền kiểm sang hậu kiểm, phân quyền mạnh mẽ hơn và nâng cao trách nhiệm của DN lên đến 100% đối với sản phẩm của mình để bảo đảm ATTP cho người tiêu dùng.

Ông Nguyễn Hữu Quý - Tổng Biên tập Báo Công Thương chia sẻ về vấn đề truyền thông ATTP tại hội thảo

Một trong những nội dung được cộng đồng DN, cá nhân kinh doanh thực phẩm đặc biệt chú ý trong nghị định mới này là quy định về thực hiện tự công bố sản phẩm. TS. Nguyễn Huy Hoàn phân tích, thay vì phải xin xác nhận từ cơ quan nhà nước, nay các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thực phẩm được tự công bố. “Nghị định 15 cũng mang đến sự thay đổi cơ bản về quản lý thực phẩm nhập khẩu, chỉ kiểm tra xác suất trên lô hàng và hồ sơ chứ không kiểm tra cảm quan như trước đây. Điều này sẽ tiết kiệm rất lớn thủ tục hành chính, không còn đại diện 3 bộ quản lý nhà nước về ATTP thường trực ở cửa khẩu nữa mà chỉ có hải quan”, TS. Nguyễn Huy Hoàn nhấn mạnh.

Đáng chú ý, việc đẩy mạnh cắt giảm hàng loạt điều kiện kinh doanh trong lĩnh vực ATTP đã tạo điều kiện thuận lợi cho DN trong sản xuất kinh doanh thực phẩm. Theo số liệu của Bộ Công Thương, trong lĩnh vực ATTP, Bộ đã bãi bỏ, đơn giản hóa 8 thủ tục hành chính. Trong đó, bãi bỏ quy định về tài liệu trong hồ sơ cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện ATTP đối với cơ sở kinh doanh thực phẩm như: Bản sao có xác nhận của cơ sở, giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hoặc giấy chứng nhận đăng ký DN hoặc giấy chứng nhận đầu tư có ngành nghề kinh doanh thực phẩm theo quy định về việc cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện ATTP đối với cơ sở kinh doanh thực phẩm do Bộ Công Thương thực hiện.

TS. Nguyễn Huy Hoàn - Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ phát biểu tại hội thảo

Nâng cao nhận thức, thúc đẩy sản xuất

Hiện tại Bộ Công Thương là một trong 3 đơn vị được Chính phủ giao triển khai công tác quản lý nhà nước ATTP. Bên cạnh việc thực hiện các nhiệm vụ quản lý nhà nước, để hỗ trợ cho các DN sản xuất, kinh doanh thực phẩm khẳng định thương hiệu cũng như góp phần xây dựng, phát triển thị trường thực phẩm an toàn, Bộ Công Thương đã và đang rất tích cực trong việc triển khai các chính sách hỗ trợ các đối tượng thuộc phạm vi quản lý. Cụ thể, theo bà Lê Việt Nga - Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước: Thời gian vừa qua, Vụ đã tích cực tư vấn hỗ trợ các địa phương và DN xây dựng mô hình thí điểm chợ bảo đảm ATTP và mô hình chuỗi cửa hàng, cơ sở kinh doanh bảo đảm ATTP ngành Công Thương.

Mục tiêu của hoạt động là khuyến khích và hướng dẫn các chợ, cơ sở kinh doanh thực phẩm áp dụng các phương thức quản lý tiên tiến, các quy định phù hợp với quy định của pháp luật và bảo đảm ATTP trong kinh doanh như HACCP, ISO, tiêu chuẩn Việt Nam về chợ kinh doanh thực phẩm. Trong giai đoạn 2011-2015, Bộ Công Thương đã hướng dẫn, phối hợp xây dựng mô hình thí điểm chợ bảo đảm ATTP tại 32 địa phương. Đồng thời, Bộ Công Thương cũng đã tư vấn và xây dựng được 8 chuỗi cửa hàng kinh doanh bảo đảm ATTP đạt tiêu chuẩn HACCP, ISO 22000:2005 đối với siêu thị tổng hợp, cửa hàng sữa, cửa hàng bánh ngọt tại Hà Nội, Đà Nẵng.

“Trong thời gian tới, trong khuôn khổ Dự án ATTP thuộc Chương trình mục tiêu y tế - dân số giai đoạn 2016-2020, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục hướng dẫn, phối hợp xây dựng mô hình thí điểm chợ bảo đảm ATTP tại 24 địa phương”, bà Lê Việt Nga nhấn mạnh.

Toàn cảnh hội thảo

Bên cạnh đó, nhằm phổ biến các kiến thức cơ bản về ATTP, các quy định của pháp luật, chính sách của Nhà nước đến các cơ sở kinh doanh thực phẩm, Bộ Công Thương đã xây dựng và phát hành cuốn “Cẩm nang ATTP trong kinh doanh” và “Cẩm nang quản lý vệ sinh ATTP tại chợ” bao gồm các nội dung cơ bản về tầm quan trọng của ATTP, quản lý nhà nước về ATTP Việt Nam, thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm trong lĩnh vực ATTP, hướng dẫn đáp ứng các yêu cầu về ATTP trong quá trình thẩm định thực tế đối với cơ sở kinh doanh, các câu hỏi thường gặp trong quá trình cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP.

Theo ông Trần Duy Đông - Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước, việc triển khai các hoạt động nhằm hỗ trợ DN trong việc áp dụng các mô hình tiên tiến trong sản xuất, kinh doanh thực phẩm; các hoạt động kết nối cung cầu, truyền thông nhằm xây dựng thương hiệu, mở rộng thị trường tiêu thụ cho các sản phẩm thực phẩm an toàn đã tạo điều kiện thuận lợi cho DN sản xuất, kinh doanh thực phẩm, tạo chủ trương thông thoáng, giảm ách tắc cho DN, tạo môi trường kinh doanh cạnh tranh bình đẳng, minh bạch hỗ trợ DN phát triển bền vững.

Cụ thể, một số DN đã cam kết bằng nhiều chương trình hành động vì ATTP, vì sức khỏe cộng đồng. Đơn cử như Lotte cam kết kiểm soát chất lượng và đảm báo cung cấp sản phẩm an toàn đến người tiêu dùng ở tất các các hệ thống của Lotte. Cùng với đó, tại Sabeco, các nhà máy đều có giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP, hầu hết các nhà máy có chứng nhận đạt tiêu chuẩn HACCP hoặc ISO 22000:2005 và các chứng nhận khác…

Hoặc đối với Pepsico cam kết cung cấp sản phẩm có chất lượng tới người tiêu dùng và đảm bảo tính nhất quán từ nguyên liệu cho tới sản phẩm cuối cùng, đồng thời tuân thủ nghiêm ngặt hệ thống quản lý chất lượng và tiêu chuẩn chất lượng ATTP.

“Điều này cho thấy, nhiều DN đã có nhận thức và hành động tích cực nhằm góp phần vào bảo vệ, nâng cao sức khỏe người dân, giữ gìn uy tín và xây dựng thương hiệu của DN mình, hướng đến sự phát triển bền vững”, ông Trần Duy Đông khẳng định.

Siết chặt tiền kiểm và hậu kiểm

Mặc dù Nghị định 15 được đánh giá là đã tạo bước đột phá trong phương thức quản lý ATTP khi chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Mạnh Hùng, Phó Chủ tịch, Tổng thư ký Hội Tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam, Nghị định 15 tạo thông thoáng cho DN, cụ thể người tiêu dùng liệu có yên tâm về những thông tin sản phẩm do tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh tự công bố khi đã có không ít thông tin sai lệch, không trung thực về sản phẩm đã từng gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng để trục lợi? Công tác hậu kiểm để kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý các sản phẩm không an toàn trên thị trường nhằm bảo vệ người tiêu dùng sẽ là thách thức lớn đối với cơ quan chức năng?

Bà Lê Việt Nga - Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước nêu rõ các giải pháp thực hiện Nghị định 15

Để có giải pháp cho vấn đề này, bà Lê Việt Nga khẳng định, Nghị định 15 mặc dù tạo thông thoáng cho DN, nhưng không buông lỏng quản lý, cho phép DN tự công bố sản phẩm, nhưng không có nghĩa là muốn công bố thế nào cũng được, muốn quảng cáo ra sao cũng tùy, mà DN tự công bố chất lượng sản phẩm nhưng vẫn phải chịu sự hậu kiểm của cơ quan chức năng, nếu vi phạm sẽ bị xử phạt rất nặng, cụ thể là nâng cao mức phạt theo Bộ luật Hình sự, bị thu hồi toàn bộ sản phẩm công bố sai, cơ quan quản lý nhà nước có quyền yêu cầu dừng sản xuất.

“Đặc biệt đối với việc hậu kiểm, Chính phủ hiện đang có đề án nâng cao năng lực của lực lượng quản lý thị trường, có chức năng mới, sẽ xử lý hành động nhanh hơn, chỉ đạo xuyên suốt, thì việc kiểm soát các quy định, tuân thủ các quy định của Nhà nước về kiểm soát ATTP sẽ được đẩy mạnh. Hơn thế nữa, việc triển khai trên 8.000 chợ, gần 400 siêu thị, trên 4.000 cửa hàng tiện ích và hơn 2.000.000 hộ kinh doanh sẽ được kiểm soát tốt hơn. Ngoài ra hệ thống thanh tra, thí điểm tại các thành phố lớn về ATTP đến tận tuyến huyện, xã, với lực lượng thanh tra chuyên ngành này việc phát hiện ra các cơ sở kinh doanh thực phẩm vi phạm quy định, điều kiện ATTP sẽ thanh tra, kiểm soát chặt chẽ hơn”, bà Lê Việt Nga lưu ý.

Hiện Bộ Công Thương đang phối hợp với Viện Kiểm nghiệm ATTP quốc gia thực hiện kiểm nghiệm miễn phí, lấy mẫu ngẫu nhiên một số loại thực phẩm tại các chợ, siêu thị để đánh giá chất lượng qua đó góp phần tạo niềm tin cho người tiêu dùng và hỗ trợ xây dựng thương hiệu thực phẩm cho một số ngành hàng. Trên cơ sở đó, các sở công thương các địa phương và các DN phân phối sẽ tập hợp nhu cầu và đề xuất với Bộ Công Thương để Bộ có kế hoạch tổng thể phối hợp với Viện Kiểm nghiệm ATTP quốc gia triển khai các hoạt động kiểm nghiệm này.

Dước góc độ là quản lý tiêu chuẩn đo lường chất lượng nâng cao quản lý ATTP, ông Nguyễn Nam Hải - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng (Bộ Khoa học và Công nghệ) khẳng định, ATTP trong hệ thống quản lý Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) có 97 QCVN liên quan đến ATTP, trong thời gian tới Tổng cục dự kiến tiếp tục có những QCVN khác để đảm bảo ATTP bảo vệ sức khỏe con người.

TIN LIÊN QUAN
	Trao quyền gắn với trách nhiệm doanh nghiệp
	Khi chính sách pháp luật đi vào cuộc sống