Phát triển kinh tế số: Đáp ứng yêu cầu thực tiễn

Trở ngại, thách thức

Ông Đặng Hoàng Hải - Cục trưởng Cục Thương mại Điện tử (TMĐT) và Kinh tế số (Bộ Công Thương) - cho biết, Việt Nam có thuận lợi là tỷ lệ người dân tiếp cận viễn thông và internet ở mức cao (lần lượt 131% và 53%). TMĐT - một trong những cấu phần quan trọng nhất của kinh tế số tại Việt Nam - đã tăng trưởng vượt bậc về doanh thu và quy mô thị trường. Cụ thể, ngành TMĐT đạt ngưỡng 6,2 tỷ USD năm 2017, số người sử dụng internet đạt gần 64 triệu người (chiếm 67% dân số), đưa Việt Nam lên vị trí các nước có sử dụng internet lớn nhất thế giới. "Những con số này cho thấy tiềm năng phát triển kinh tế số tại Việt Nam vô cùng to lớn" - ông Đặng Hoàng Hải khẳng định.

Số người sử dụng internet ở Việt Nam tăng nhanh

Mặc dù đánh giá cao tiềm năng của kinh tế số, song lãnh đạo Cục TMĐT và Kinh tế số cũng cho rằng, TMĐT là mảng nhỏ của kinh tế số nhưng hiện nay vẫn tồn tại trở ngại lớn trong phát triển. Hiện, còn tới hơn một nửa số doanh nghiệp (DN) chưa áp dụng công nghệ số; thanh toán điện tử còn hạn chế làm tăng chi phí cho DN và người dân; hoạt động mua sắm trực tuyến vẫn còn vướng.

Ngoài ra, cơ sở hạ tầng cho kinh tế số rất mỏng, thiếu đồng bộ, hệ thống logistics yếu kém; nhân lực về công nghệ thông tin còn thiếu. Bên cạnh đó, việc chuyển đổi số của DN còn thấp, thể hiện qua các con số khảo sát về ứng dụng công nghệ số/phần mềm trong DN: Quản lý nhân sự (59%); quản lý hệ thống cung ứng (29%); quan hệ khách hàng (32%); ERP (17%).

Theo khảo sát mới nhất của Bộ Công Thương, 16/17 ngành khảo sát ưu tiên đều đang có mức sẵn sàng chuyển đổi số thấp. Ở góc độ DN, tính sẵn sàng ứng dụng các công nghệ 4.0 trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN lĩnh vực dầu khí, điện…, có 82% DN đang ở vị trí mới nhập cuộc. Trong đó, 61% còn đứng ngoài cuộc và 21% bắt đầu có các hoạt động chuẩn bị ban đầu.

Sớm hóa giải trở ngại

Với những thách thức trên, cần nhanh chóng có định hướng, chiến lược cho phát triển kinh tế số. Mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Chỉ thị số 16/CT-TTg về tăng cường năng lực tiếp cận cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, chú trọng xây dựng nền quản trị thông minh, ưu tiên phát triển công nghiệp công nghệ số, nông nghiệp thông minh, du lịch thông minh, đô thị thông minh… Do vậy, việc xây dựng, phát triển nền kinh tế số và công nghiệp thông minh nhằm tái cấu trúc nền kinh tế gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh là một nhiệm vụ cấp thiết.

Trước mắt, cần phối hợp triển khai các nhóm: Hạ tầng cơ sở và thể chế, công nghệ, thanh toán… Trong đó, nhóm thanh toán đang gặp vấn đề rất lớn vì đang kìm hãm sự phát triển kinh tế số. "Bộ Công Thương sẽ tập trung xây dựng Đề án Phát triển kinh tế số. Việc soạn thảo Đề án sẽ tạo cơ hội để các DN tham gia ngay từ đầu, nhất là DN có liên quan đến kinh tế số như hạ tầng, viễn thông, những ngành công nghiệp chủ chốt…" - ông Đặng Hoàng Hải thông tin.

Theo các chuyên gia kinh tế, thời gian tới, phát triển kinh tế số không chỉ là bài toán chiến lược với Chính phủ Việt Nam, mà là giai đoạn then chốt đưa ra những quyết sách vĩ mô, vi mô để bắt kịp Cách mạng công nghiệp 4.0; đặc biệt trong bối cảnh nhiều quốc gia khác đã có sự chuẩn bị cả về chiến lược cũng như mạnh dạn dấn bước cho sự chuyển đổi số cấp độ quốc gia.