Khởi nghiệp sáng tạo: Hiểu đúng để hành động đúng

Sẽ có thêm nhiều Startup Việt thành công

Đã có nhiều thuận lợi

Hoạt động khởi nghiệp sáng tạo ở Việt Nam đã bắt đầu từ hơn 10 năm trước với việc hình thành một số startup trong lĩnh vực thương mại điện tử, dạy học trực tuyến. Không có con số thống kê chính thức về số lượng startups hiện nay, nhưng nhiều người trong lĩnh vực này thừa nhận rằng, startups Việt đang gia tăng về số lượng một cách nhanh chóng.

Theo ông Trịnh Minh Giang - Chủ tịch nhóm công tác khởi nghiệp sáng tạo của Diễn đàn Kinh tế tư nhân (VPSF) - điều này có được nhờ yếu tố thuận lợi đầu tiên là các hạ tầng liên quan đến công nghệ đang vượt qua các giới hạn mà trước đây mọi người không hình dung được, chẳng hạn, đường truyền, lưu trữ, quản lý dữ liệu và quyền sử dụng các thành quả công nghệ đã có trước đây. Trước đây, startup muốn làm thử nghiệm đã khó vì chưa có hạ tầng. Trong khi hiện nay, với chi phí không lớn, mọi người đều có thể sử dụng hạ tầng này, thậm chí, có thể sử dụng hệ thống dịch vụ, trí tuệ nhân tạo của các công ty công nghệ lớn.

Bên cạnh đó, ông Giang kể lại câu chuyện khởi nghiệp của riêng mình từ hơn 10 năm trước để chia sẻ về một điểm thuận lợi của các bạn startups hiện nay. Thời điểm đó, startup chưa được hiểu đúng và không có nhiều người hỗ trợ nên gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là nguồn vốn. Bên cạnh đó, nhận thức xã hội lúc đó rất mù mờ, mọi người cảm giác, khởi nghiệp là cái gì đó chỉ dành cho người trẻ.

Hơn 10 năm hình thành và phát triển của cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo, mạng lưới hỗ trợ khởi nghiệp đang hình thành và hoạt động ngày càng hiệu quả, trong đó, nổi bật là vai trò của cố vấn khởi nghiệp vốn có từ lâu ở các nước, nay dần hình thành một cách chuyên nghiệp ở Việt Nam.

Thêm vào đó, đã bắt đầu manh nha mạng lưới nhà đầu tư cho công ty khởi nghiệp, bao gồm không chỉ các nhà đầu tư trong nước mà còn các nhà đầu tư nước ngoài.

Vẫn còn nhiều trở ngại

Mặc dù có được một số thuận lợi như vậy, song các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo ở Việt Nam cũng khá chật vật với những rào cản từ môi trưởng kinh doanh và cả bản thân doanh nghiệp mình.

Đặc điểm của doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo là hình thành nhanh chóng, thay đổi vốn góp liên tục, thoái vốn nhanh, và cũng có thể “chết” nhanh. Trong khi đó, nhiều thủ tục hành chính của Việt Nam vẫn còn rườm rà, gây khó cho việc thành lập và hoạt động của doanh nghiệp. Điều này không những không khuyến khích các bạn trẻ tuân thủ pháp luật mà còn có tín hiệu ngược đã được nêu lên là: Startup Việt đăng kí thành lập doanh nghiệp ở quốc gia khác.

Không chỉ vướng về thủ tục hành chính, hành lang pháp lý, cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo của Việt Nam vẫn còn rất non trẻ, do đó không thể tránh khỏi những điểm yếu từ chính nhân lực của các startup.

Sau khi một ý tưởng sáng tạo được manh nha, việc tìm kiếm nhóm làm việc tâm đầu ý hợp để phát triển và thương mại hoá được sản phẩm không phải là điều dễ dàng. Hiện nay ở Việt Nam, các công ty công nghệ lớn hút người tài nên việc tìm người giỏi công nghệ đi cùng để thành lập một startups là khó.

Về điểm này, ông Giang chia sẻ: “Khi một ý tưởng công nghệ được đánh giá là “tròn trịa” cần phải có đội từ 6-10 người làm. Điều này là cực kỳ khó khăn, đòi hỏi người dẫn dầu phải đủ năng lực để giữ được nhóm vì thời gian đầu, khởi nghiệp gần như không có thu nhập. Hai là, khi đã có nhóm làm việc về công nghệ, một startup cần phải có những người giỏi về thị trường, truyền thông, marketing tham gia. Chỉ thuần tuý công nghệ thì không thể ra một sản phẩm thành công”.

Và, điều này có thể được cải thiện bằng cách tăng cường kết nối startup với các khách hàng tiềm năng. Hầu hết các sản phẩm mà startup hướng đến hiện nay là giải quyết bài toán của các doanh nghiệp khác. Nhiều doanh nghiệp hiện đang thiếu hệ thống công nghệ hỗ trợ quản trị thông thường về nhân sự, kế toán, kho hàng. Nhu cầu về các sản phẩm này khá lớn do số lượng doanh nghiệp Việt Nam đang ngày càng tăng. “Để chung tay tháo gỡ khó khăn này cho các startup Việt, chúng tôi mong muốn kết nối cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo với DN. Nếu sản phẩm đã hoàn thiện thì kết nối sản phẩm với doanh nghiệp mong muốn sử dụng, còn nếu sản phẩm chưa hoàn thiện thì kết nối để trao đổi tri thức thực tiễn, hoặc kết nối để tìm kiếm nhà đầu tư cho các sản phẩm công nghệ sáng tạo này”, ông Giang nói.

Chung sức tháo gỡ khó khăn

Để tháo gỡ những rào cản phát triển của cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo, thời gian qua, nhiều ý kiến góp ý chính sách đã được gửi đến các cơ quan chức năng và đang chờ nghiên cứu xử lý. Đáng chú ý, Diễn đàn kinh tế tư nhân Việt Nam đã có đề nghị: “Trong điều kiện hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo không phù hợp các mã ngành kinh doanh như quy định hiện hành và chưa đủ ổn định để đề xuất mã mới, cần nghiên cứu mã ngành kinh doanh tạm thời cho các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo có hoạt động kinh doanh trong phạm vi pháp luật không cấm”.

Bên cạnh đó, VPSF cũng đề nghị Nhà nước nghiên cứu, giải phóng các rào cản về quy trình, thủ tục để hỗ trợ doanh nghiệp, đơn giản hóa quy trình đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ, giảm số ngày chờ đợi, cho phép đăng ký trực tuyến (online) tiến tới cung cấp dịch vụ công trực tuyến cấp độ 3, 4 đối với các thủ tục liên quan tới sở hữu trí tuệ để thúc đẩy phát triển các giải pháp hữu ích, phát minh và tăng cường ý thức bảo vệ bản quyền phần mềm tại Việt Nam.

Về việc thúc đẩy mạng lưới kết nối cho cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo, ông Đào Huy Giám, Tổng thư ký Diễn đàn kinh tế tư nhân Việt Nam cho biết, VPSF là đầu mối tổng hợp lực lượng 10.000 thành viên và nhiều hiệp hội cùng liên kết tạo thành sức mạnh trí tuệ tổng hợp để tăng tiếng nói trong đối thoại chính sách với Chính phủ và đồng thời kết nối cộng đồng khởi nghiệp.

Trong thời gian tới, VPSF sẽ hướng những đầu mối kết nối của mình theo từng lĩnh vực cụ thể, tạo cầu nối với các quỹ khởi nghiệp sáng tạo. “Bên cạnh đó, để bổ trợ nguồn nhân lực về tiếp cận nguồn tài chính, thị trường cho cộng đồng startups, nhóm công tác về khởi nghiệp sáng tạo của VPSF đang hoạt động tích cực để thúc đẩy các bạn tìm kiếm nguồn nhân lực phù hợp cho doanh nghiệp của mình, đồng thời, tìm kiếm được các cơ sở đào tạo nhân lực phù hợp”, ông Giám chia sẻ.

VPSF cho biết, sự kiện “Diễn đàn khởi nghiệp sáng tạo – hiểu đúng, hành động đúng” được tổ chức ngày 19/5 sẽ quy tụ được hàng trăm cá nhân có tiềm năng khởi nghiệp đến tham gia với các cơ quan Chính phủ. Đặc biệt, tại sự kiện này, cộng đồng khởi nghiệp sẽ trao đổi trực tiếp với Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, một người rất tâm huyết với cộng đồng khởi nghiệp của Việt Nam và đã từng khẳng định trước các doanh nghiệp trẻ là: “Chúng ta sẽ có tinh thần cả quốc gia khởi nghiệp”.