Đừng cố làm điều phi lý!

CôngThương - Việc thành lập các doanh nghiệp chuyên mua, bán nợ và tài sản tồn đọng không có gì mới trong kinh tế thị trường. Song, việc thành lập một công ty mua bán, nợ xấu thuộc NHNN, để mua lại nợ xấu của các NHTM thì cần phải nghiên cứu kỹ hơn trên nhiều khía cạnh. Công ty mua, bán nợ  xấu  được thành lập để làm gì, lấy vốn từ đâu là điều quan trọng nhất.

Trước hết, theo lý giải của NHNN, Công ty mua, bán nợ xấu sẽ mua các khoản nợ xấu của các NHTM và tổ chức tín dụng khác (gọi chung là NHTM). Qua đó, tỷ lệ nợ xấu của các NHTM sẽ giảm đi, thậm chí là đạt chuẩn quốc tế và báo cáo tài chính của các NHTM sẽ "đẹp" hơn nhiều lần. Song, vì Công ty mua, bán nợ xấu cũng thuộc NHNN nên các khoản nợ xấu của các NHTM không "biến mất" mà chỉ chuyển từ đơn vị này sang đơn vị khác. Xét trong toàn hệ thống do NHNN quản lý thì vấn đề hoàn toàn không có gì thay đổi. Như vậy, mục đích "xử lý nợ xấu" của các NHTM chỉ đạt được về mặt hình thức.

Thứ hai, các DN vay vốn của NHTM do gặp khó khăn nên không trả được nợ đúng hạn. Do đó, DN không thể tiếp tục vay vốn cho sản xuất, kinh doanh. Và, đó cũng là nguyên nhân phát sinh nợ xấu của NHTM. Khi Công ty mua, bán nợ  mua một khoản nợ xấu của NHTM thì DN vay vốn chưa trả được nợ sẽ trở thành "con nợ" của Công ty mua, bán nợ. Khi "chuyển chủ nợ" thì các DN là "con nợ" có gì thay đổi? Liệu khoản nợ đã "chuyển chủ" có được khoanh lại và DN sẽ tiếp tục được vay vốn ở các NHTM? Điều đó sẽ khó xảy ra vì nó tiềm ẩn rủi ro rất lớn cho các NHTM.

Thứ ba, sau khi mua các khoản nợ xấu của các NHTM, Công ty mua, bán nợ xấu sẽ xử lý tiếp như thế nào? Có cách nào để thu hồi số nợ xấu đã mua? Liệu có đem khoản nợ  đã mua, bán cho một công ty mua, bán nợ khác không? Nếu không thực hiện được những điều đó, Công ty mua, bán nợ xấu sẽ tồn tại được trong thời gian bao lâu?

Thứ  tư, Công ty mua, bán nợ xấu cũng là một DN. Trực thuộc NHNN, công ty này dự kiến sẽ là công ty TNHH một thành viên do nhà nước (mà đại diện là NHNN) làm chủ sở hữu. Như vậy, vốn của công ty sẽ phải lấy từ ngân sách nhà nước (NSNN) hoặc Chính phủ vay hoặc bảo lãnh khoản vay. Ai sẽ chịu trách nhiệm khi công ty tuyên bố phá sản? Giả sử, saukhi được cấp 100.000 tỷ đồng để mua các khoản nợ xấu, Công ty mua, bán nợ xấu tuyên bố phá sản thì phải chăng, việc thành lập công ty chỉ là một cách lấy tiền từ NSNN để cứu các NHTM hiện nay? Hơn nữa, khi tuyên bố phá sản, các DN là khách nợ chuyển đổi từ NHTM sang Công ty mua, bán nợ sẽ được "xóa nợ". Đó là những DN nào? Nợ xấu của các DN kinh doanh bất động sản hiện  nay chiếm tới 67% tổng số nợ xấu của các NHTM. Không ít DN kinh doanh bất động sản là "sân sau" của các NHTM. Vì vậy, thành lập Công ty mua, bán nợ thuộc NHNN phải chăng cũng là để cứu các DN sân sau nói trên?

Công ty mua, bán nợ xấu có giải quyết được nợ xấu hiện nay không? Chắc chắn là không thể giải quyết được, vì nợ xấu ở Việt Nam rất lớn. Bên cạnh đó, giải quyết nợ xấu chỉ là một cách để giải cứu một số ngân hàng “sân sau” có nợ xấu, chứ không giải quyết chung cho nền kinh tế. Nhà nước lại phải dùng một khoản tiền thuế của nhân dân để giải quyết cho một số lợi ích nhóm. Điều này là không thể chấp nhận được. Đây là một cách để biến ngân hàng yếu kém thành ngân hàng mạnh bằng tiền của nhà nước. Đó là điều phi lý.

Luật gia Vũ Xuân Tiền