Đi tìm giải pháp phát triển nông nghiệp hữu cơ Việt Nam

Các đại biểu tham dự diễn đàn bàn về các giải pháp phát triển nông nghiệp hữu cơ Việt Nam

Hơn 300 đại biểu là nhà quản lý, lãnh đạo các sở, ban ngành từ trung ương đến địa phương, các nhà khoa học, lãnh đạo các viện, trường đại học, trung tâm nghiên cứu, hiệp hội, các chủ doanh nghiệp, hợp tác xã, trang trại sản xuất nông nghiệp hữu cơ (NNHC), các nhà cung ứng vật tư nông nghiệp... đã tham gia diễn đàn.

Tại diễn đàn, các đại biểu tập trung thảo luận vào 4 nhóm vấn đề: “Nguyên vật liệu đầu vào cho sản xuất NNHC”, “Sản xuất, thu hái, chế biến, bảo quản sản phẩm NNHC”, “Thương mại sản phẩm NNHC” và “Đề xuất các chính sách hỗ trợ phát triển NNHC”. Sau 5 giờ thảo luận, tranh luận sôi nổi, diễn đàn đã làm rõ, gợi mở nhiều vấn đề về khái niệm, ý nghĩa, tình hình và cách thức sản xuất NNHC, kiến nghị nhiều giải pháp, chính sách hỗ trợ phát triển NNHC trong thời gian tới.

Sản xuất nông nghiệp hữu cơ là một xu thế tất yếu

PGS.TS Nguyễn Văn Bộ, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam khẳng định, sản xuất NNHC là một xu thế tất yếu, vì nó “là hệ thống sản xuất duy trì được lâu dài sức khỏe của đất, hệ sinh thái và con người dựa trên việc khai thác hợp lý các quá trình sinh thái, đa dạng sinh thái học và các chu trình khác phù hợp với điều kiện cụ thể của địa phương… kết hợp truyền thống với đổi mới, sáng tạo và KHCN để mang lại cuộc sống tốt hơn cho tất cả mọi người trong cộng đồng”. GS.TS Võ Tòng Xuân, chuyên gia nông nghiệp thì tâm đắc “Giải pháp NNHC, nông nghiệp sạch góp phần chống biến đổi khí hậu đang diễn ra ngày càng gay gắt hiện nay”.

Trong những năm gần đây, sản xuất NNHC có sự tăng trưởng cao. Nếu như năm 1999 trên thế giới chỉ có 11 triệu ha đất sản xuất NNHC (chiếm 0,2% đất canh tác toàn cầu), thì đến năm 2015 diện tích canh tác NNHC trên thế giới đã tăng lên 50,9 triệu ha. Úc là quốc gia sản xuất NNHC lớn nhất với 22,7 triệu ha, Mỹ 3 triệu ha (chiếm 25% tổng diện tích đất nông nghiệp).

Hiện nay, sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ ở Việt Nam đã được 33/63 tỉnh, thành phố trên cả nước triển khai với diện tích canh tác hữu cơ năm 2016 là 77.000ha (tăng 3,6 lần so với năm 2010). Nhiều mô hình sản xuất hữu cơ có hiệu quả, nâng cao thu nhập cho nông dân, như: Trang trại rau củ organic Đà Lạt; nhà máy chế biến dầu dừa Phú Hưng ở Bến Tre; nhà máy chè Cao Bồ ở Vị Xuyên - Hà Giang; nhà máy đường TT ở Tân Châu - Tây Ninh; nông trại Viễn Phú sản xuất gạo Hoa sữa và sản phẩm handmade ở Cà Mau... Những mô hình này đang mở ra những cơ hội và động lực thúc đẩy phát triển sản xuất NNHC ở nước ta.

Cần lộ trình, bước đi thận trọng, phù hợp

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT - Trần Thanh Nam - phát biểu chỉ đạo tại diễn đàn

Sản xuất NNHC hiện nay tuy đang có cơ hội nhưng khó khăn, thách thức thì rất nhiều, nguyên nhân chủ yếu là do quy trình sản xuất rất khắt khe, chặt chẽ, như phải có thời gian khá dài để cải tạo đất; phải có không gian đủ để ngăn sự ô nhiễm nguồn nước, khói bụi trong đó có hóa chất hóa học…, chi phí chứng nhận cao và phức tạp trong khi thị trường tiêu thụ chưa ổn định.

Theo ông Lê Quốc Phong - Phó Chủ tịch Hiệp hội NNHC Việt Nam, Tổng giám đốc Công ty CP Phân bón Bình Điền, Việt Nam là một nước nông nghiệp, diện tích đất nông nghiệp trên đầu người chỉ bằng 8,7% trung bình của thế giới. Để đảm bảo an ninh lương thực, Việt Nam chỉ có một con đường duy nhất là tăng năng suất, mà muốn tăng năng suất thì chỉ có con đường ưu tiên hóa học hóa hay phi hữu cơ.

“Bình Điền là DN sản xuất phân bón vô cơ NPK lớn nhất nước, từ lâu công ty đã tập trung nghiên cứu khoa học, đưa tới bà con nông dân những sản phẩm phân bón chất lượng cao với nhiều hoạt chất như chống thất thoát đạm, tăng hiệu quả sử dụng lân của cây trồng, giúp nhà nông giảm lượng phân bón mà vẫn đạt được hiệu quả kinh tế cao nhất sau mỗi mùa vụ, góp phần bảo vệ môi trường, vì một nền sản xuất nông nghiệp phát triển bền vững. Sắp tới Bình Điền sẽ xây dựng nhà máy sản xuất phân bón hữu cơ tại Kiên Giang với công suất 200 000 tấn/năm, nâng dần tỷ trọng doanh số kinh doanh phân bón hữu cơ trong tổng doanh thu của công ty” - Tổng giám đốc Bình Điền nhấn mạnh.

Kết luận diễn đàn, ông Trần Thanh Nam, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT, cho biết, Bộ đang gấp rút hoàn thành Nghị định 210 về sản xuất NNHC, trong đó tập trung tăng cường hiệu quả của truyền thông, cho cả người sản xuất và sử dụng sản phẩm NNHC; tiến hành đồng bộ các giải pháp: đất đai, công nghệ sinh học, đa dạng hóa sinh học và môi trường sinh thái bền vững; khuyến khích sản xuất sản phẩm hữu cơ đạt tiêu chuẩn, có chứng nhận, nhưng vẫn phải bảo đảm an ninh lương thực quốc gia; trên cơ sở điều kiện thổ nhưỡng, chọn sản xuất sản phẩm bản địa đặc sản, kiên quyết không phát triển tràn lan; đẩy mạnh hợp tác quốc tế, tích cực học hỏi các nước có nền sản xuất NNHC tiên tiến; tập trung vào các doanh nghiệp, tập đoàn sản xuất lớn như TH True Milk, Vinamilk… đồng thời khuyến khích các nhóm hộ có đủ điều kiện sản xuất NNHC; tạo điều kiện hoạt động cho các tổ chức chứng nhận NNHC trong và ngoài nước; nâng cao vai trò của Hiệp hội NNHC… Tất cả đều phải có bước đi, lộ trình phù hợp, cụ thể.